آبیاری مزارع هشتگرد با فاضلاب خام - مجله نایس پاتوق

ساخت وسازهای غیرمجاز در حاشیه شهرها بدون رعایت اصول ساخت وساز ازجمله حفر چاه جذبی فاضلاب و پیشروی به حریم کشاورزی تبعات زیادی دارد که آلودگی محیط زیست و محصولات کشاورزی و خسارات ناشی از آن نمونه هایی از این موارد هستند.

• گلایه های یک کشاورز

یکی از کشاورزان هشتگرد با گلایه از وضع موجود می گوید: فاضلاب وارد نهر آب قدیمی هشتگرد شده و ناخواسته به زمین های کشاورزی راه پیدا نموده است. ایمان خسروی می افزاید: بارها به شهرداری، آبفا و جهاد کشاورزی مراجعه نموده ایم تا برای این معضل راهکار ای پیدا نمایند، اما تاکنون هیچ نتیجه ای نگرفته ایم. وی می گوید: سال گذشته 7 میلیون تومان پول بذر ذرت دادم، اما از بین رفت و نه تنها برداشتی نداشتم، بلکه خسارت و زیان هم دیدم.

وی با اشاره به آلودگی، بوی نامطبوع و حشرات ناشی از فاضلاب می گوید: پشه و مگس وارد گلخانه ها می گردد و با هیچ سمی نمی توان آنها را کنترل کرد. همه این موارد باعث خسارت به زمین های ما و غیرقابل کشت شدن آنها شده است. خسروی می افزاید: اندک کشاورزانی نیز از ناچاری و با توجه به این که کار آنها کشاورزی است و برای تامین معاش خانواده باید کشت نمایند، با همین آب، صیفی جات، کلم، کاهو و... می کارند که مطمئنا محصولات بی کیفیت و ناسالمی است. این کشاورز می گوید: معضل فاضلاب در این منطقه به گره کوری تبدیل شده که به راحتی باز نمی گردد.

• غفلت در ساخت وسازهای غیرمجاز

مدیر شرکت آب و فاضلاب هشتگرد با اشاره به ساخت وسازهای غیرمجازی که در بیشتر مناطق البرز اجرا شده است می گوید: هشتگرد قدیم نیز از این امر مستثنا نبوده و در غفلت، ساخت وسازها بدون رعایت قوانین و استانداردهای لازم اجرا شده است. مهدی امیری می افزاید: شهرداری و آبفا وظایف تعریف شده ای بر عهده دارند، اما شهرداری با سهل انگاری در نظارت بر ساخت وسازهای غیرمجاز باعث بروز این مشکل شده است.

وی می گوید: این ساخت وسازها که بدون هیچ ضابطه و اصولی اجرا شده، تبعات زیادی از آلودگی محیط زیست گرفته تا احتمال خسارات اقتصادی و جانی بالا در زمان وقوع زلزله و بلایای دیگر دارد. امیری با بیان این که در ساخت وسازهای غیرمجاز فرد به جای حفر چاه جذبی، فاضلاب خود را در خیابان رها می نماید می گوید: در نهایت این فاضلاب سر از زمین های کشاورزی در می آورد.

مدیر آبفای هشتگرد با بیان این که در شهر جدید مسئله ای در این زمینه نداریم، می افزاید: هرجا از سنوات قبل هم فاضلاب رها بوده به شبکه فاضلاب وصل شده و تصفیه خانه هم داریم، اما در شهر قدیم هشتگرد تصفیه خانه فاضلاب نداریم. امیری اظهار می نماید: حدود 10 سال پیش شبکه فاضلاب در شهر قدیم هشتگرد اجرا شد، اما تصفیه خانه ساخته نشده است. برای ساخت تصفیه خانه حدود 80 میلیارد تومان اعتبار و بودجه احتیاج داریم که تامین این هزینه از عهده آبفا خارج است و باید از اعتبار ملی پرداخت گردد، برای همین به راحتی نمی توان در این شهر تصفیه خانه ساخت.

وی با اشاره به این که فاضلاب رهاشده، فاضلاب انسانی نیست می گوید: آب های سطحی از حیاط خانه ها و شست وشو و... وارد معابر و در نهایت وارد زمین های کشاورزی می گردد. اما ضروری است جهاد کشاورزی نیز در این زمینه نظارت داشته باشد و با کشاورزانی را که از این فرصت سوءاستفاده می نمایند و با این آب کاهو و کلم و... می کارند، برخورد و آنها را به مراجع قانونی معرفی کند. امیری با بیان این که بیشتر ساخت وسازهای غیرمجاز در حواشی شهر است می افزاید: حدود 90 درصد آنها مردمی هستند که بضاعت چندانی ندارند و ملک غیرمجاز می سازند، آب و برق غیرمجاز می کشند و فاضلاب خود را در معابر و زمین های کشاورزی رها می نمایند.

مدیر آبفای هشتگرد می گوید: شهرداری تنها کاری که می نماید، سازنده های غیرمجاز را طبق ماده 100 جریمه می نماید، اما در این راستا از نظارت و یا دریافت تعهد مبنی بر حفر چاه جذبی هیچ خبر و اقدامی نیست. امیری تاکید می نماید: ما آمادگی همکاری داریم و کوشش می کنیم، اما حل این معضل به تنهایی از عهده شرکت آب و فاضلاب برنمی آید و سازمان های مرتبط مانند محیط زیست، آبفا، شهرداری و مرکز بهداشت باید دست به دست هم دهند تا به این موضوع رسیدگی گردد. وی اضافه می نماید: طرح فاضلاب شهر هشتگرد قدیم را مشاور کار نموده و آماده است، اما برای ساخت تصفیه خانه اعتبار ملی احتیاج است که دولت تخصیص دهد. امیری با تاکید بر این که انشعابات غیرمجاز شناسایی و با آنها برخورد می گردد اظهار می نماید: سال گذشته طبق قانون در هشتگرد و گلسار 300 اشتراک غیرمجاز را شناسایی و به مجاز تبدیل کردیم، سال جاری هم حدود 90 مشترک غیرمجاز شناسایی و تبدیل به مجاز شدند.

• اعتبار کافی وجود ندارد

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست البرز می گوید: مساله آبیاری مزارع با فاضلاب بارها توسط محیط زیست به مراجع قضایی ارجاع داده شده است و پاسخ وزارت نیرو در شرکت های فاضلاب شهری و روستایی نبود اعتبار کافی بوده است. حمیدرضا لشگری تاکید می نماید: مساله مذکور مغفول مانده است، اما کنار گذاشته نشده و دستگاه ها برنامه های زمان بندی شده مبنی بر این که استانداردسازی فاضلاب های کل استان البرز در چه نقطه، سال و با چه اعتباری انجام می گردد دارند.

وی با اشاره به مصوبات بین دستگاهی درباره آبیاری مزارع با فاضلاب خام می گوید: متاسفانه در این حوزه شفاف سازی نشده است. وی می افزاید: تا زمانی که زیرساخت های لازم فراهم گردد، باید یک دستگاه جوابگوی مردم و قانون باشد، نه این که از چند دستگاه نام برده گردد و هیچ کدام هم جوابگو نباشند و اقدامی انجام ندهند. لشگری می گوید: از سازمان حفاظت محیط زیست در 2 مصوبه ای که به این موضوع مرتبط است، اسمی برده نشده است، زیرا پدیده آبیاری مزارع با فاضلاب ارتباطی به محیط زیست ندارد.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست البرز اظهار می نماید: اگر محصولات کشاورزی با فاضلاب فراوری شده و آلاینده باشد، قاعدتا متولی وجود محصول آلوده در سفره های مردم وزارت بهداشت و درمان است، زیرا این دستگاه نظارت بر غذا را بر عهده دارد. لشگری می افزاید: وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی کشاورزان و امور کشاورزی کشور وظایفی دارد و سازمان محیط زیست نیز در نظارت بالادست باید بر آلودگی منابع ناشی از فاضلاب خام پیگیر موضوع عدم تصفیه فاضلاب ها باشد. زمین رایگان برای ساخت تصفیه خانه

شهردار هشتگرد با بیان این که تنها راه چاره معضل فاضلاب ها، ساخت تصفیه خانه است می گوید: متولی این کار شرکت آب و فاضلاب است تا برای جمع آوری فاضلاب اقدام گردد. امیر بهمنی می افزاید: برای ساخت تصفیه خانه زمین مورد احتیاج را به صورت رایگان در اختیار آبفا می گذاریم. وی اظهار می نماید: سال های گذشته بخش بزرگی از لوله گذاری شهری اجرا شده، اما به دلیل نبود تصفیه خانه سیستم جمع آوری فاضلاب اجرا نشده و باعث انتقال فاضلاب به مزارع شده است.

• جلوگیری از تخریب خاک کشاورزی

معاون فنی مدیریت جهاد کشاورزی ساوجبلاغ با بیان این که معضل جاری شدن فاضلاب خام نه فقط در هشتگرد و البرز، بلکه در همه استان های کشور وجود دارد می گوید: به دلیل ساخت وسازهای بی رویه در سال های اخیر و عدم حفر چاه جذبی، آب آشپزخانه، حیاط و همچنین آب های سطحی در کوچه و خیابان ها رها می گردد. به گزارش خبرنگاران داود بدرزاده در خصوص ورود فاضلاب به اراضی کشاورزی جنوب هشتگرد می گوید: فاضلاب خانه های این منطقه از کوچه و خیابان وارد انهار باغ های انگور شده که در این مورد جلسات متعددی در فرمانداری برگزار گردید و با توجه به این که در هشتگرد تصفیه خانه فاضلاب برای راه اندازی شبکه جمع آوری وجود ندارد و ساخت تصفیه خانه به دلیل هزینه بالا فعلا مقدور نیست، مقرر و شهرداری مکلف شد ساختمانی هایی را که از قدیم ساخته شده و یا تازه ساخته می شوند موظف به حفر چاه جذبی کند.

وی می افزاید: به دلیل افزایش جمعیت و فراوری فاضلاب بیشتر نسبت به قبل و نبود نظارت بر ساخت وسازها در برخی مناطق، فاضلاب وارد زمین های کشاورزی می گردد. وی با رد اظهارات مربوط به کشت کاهو و کلم در این منطقه از هشتگرد می گوید: در این محدوده انگور کشت می گردد که آب زیادی هم مصرف نمی نماید، چراکه آبدهی زیاد کیفیت انگور را خراب می نماید. اما آنچه اهمیت دارد این است که فاضلاب نباید وارد زمین های کشاورزی گردد.

معاون فنی مدیریت جهاد کشاورزی ساوجبلاغ می افزاید: این فاضلاب در نهر و زمین های کشاورزی مانده که موجب تخریب زمین های کشاورزی برای همواره و از بین رفتن قابلیت کشت آن می گردد و علاوه بر آن معضلات بهداشتی و زیست محیطی زیادی به دنبال دارد. بدرزاده بیان می نماید: زمین های کشاورزی به راحتی به دست نیامده اند که با سهل انگاری و اجازه ورود فاضلاب آنها را از بین ببریم. این زمین ها متعلق به نسل های آینده است و برای جلوگیری از تخریب آنها باید نهادهای متولی با انجام وظایف خود و در کنار هم برای حل این معضل همکاری نمایند.