شهر باستانی دقه؛ شاهدی از تمدن روم - مجله نایس پاتوق

تونس- شهر باستانی دقه یا به گویش محلی دوگّا، در استان شمالی باجه در کشور تونس واقع شده است. دقه یکی از زیباترین و دست نخورده ترین شهر های کوچک رومی در شمال آفریقا است. این شهر تمدن ها و حاکمیت بربر ها و پادشاهی نومیدیا، فینیقی ها و کارتاژ باستان، رومی ها و دوران بیزانس را به خود دیده است.

دقه با مساحت حدود 65 هکتار، از سال 1977 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. ویرانه های شهر بر فراز یک تپه قرار دارند، و دقه از نام لاتین آن توگا گرفته شده که خود وام دار توکا است که در زبان أمازیقی معنی کوه صخره ای می دهد.

بعضی مورخان می گویند که با توجه به موقعیت مرتفع شهر که حمله به آن را سخت می نماید، نام آن در اصل از کلمه قدیمی لیبیایی تبغ به معنی حفاظت، گرفته شده است. اما مورخان دیگر معتقدند که به زبان یونانی باستان نام آن توکای بوده، و دیودور سیسیلی، مورخ یونان باستان آن را شهری زیبا و عظیم توصیف نموده است.

با آن که ثابت شده بسیاری از بنا ها و اماکن دقه، مانند مقبره، گورستان و معابد آن مربوط به قبل از تسلط رومی ها بر شهر است، اما دوران رومی ها معروف ترین بخش از تاریخ آن محسوب می گردد.

دقه در قرن چهارم قبل از میلاد مسیح و تحت تاثیر شهر کارتاژ بنا شد. کارتاژ را فینیقی هایی پرپا نموده بودند که از سواحل شرقی مدیترانه به تونس امروز رسیده بودند. در جنگ رومی ها علیه کارتاژ، دقه متحد روم بود و از همین رو نیرو های رومی که در 146 سال قبل از میلاد به کارتاژ حمله کردند، به آن آسیب نزدند.

معماری دقه مشابه هر شهر سنتی رومی، از جمله پومپی در ایتالیا و جرش در اردن است. در مرکز شهر، معبد، میدان، بازار، حمام عمومی، آمفی تئاتر، خانه های عظیم و کوچک و معابد دیده می شوند. مخازن تامین نماینده آب و گورستان نیز دورتر از مرکز واقع شده اند.

دقه در منطقه ای کوهستانی در 106 کیلومتری شهر تونس و در محلی با خاک حاصلخیز و آب وهوای خنک بنا شده و برای رسیدن به دروازه ورود به آن که امروز از جمله موزه های تونس است، باید از جاده ای پرپیچ وخم بالا رفت و پس از آن است که تصویری خیره نماینده از چشم انداز ستون ها و دیوار های هزاران ساله در میان باغ های زیتون و گندم زار های اطراف، منظره ای چشم نواز خلق می نمایند و موزاییک های رنگارنگ و خیره نماینده ای که در گوشه وکنار بنا ها طی حفاری ها بیرون آمده، نشان از شکوه گذشته دارد.

موزائیک های کف بنا ها از سنگ های مربع به ضلع حدود یک سانتیمتر و به رنگ های طبیعی ساخته شده است

راهنمای موزه گفت که دولت تونس در کوشش برای خرید اراضی اطراف شهر باستانی از روستاییان محلی است چرا که به طور قطع حفاری بیشتر منجر به کشف بخش های تاریخی دیگر خواهد شد.

شمار ساکنین شهر در بیشترین حالت حدود پنج هزار نفر تخمین زده شده و مشخصاتی، چون موقعیت مناسب دفاعی، وجود مصالح ساخت وساز، چشمه های آب و خاک حاصلخیز تمامی احتیاج های لازم برای احداث یک شهر باستانی را یکجا دارد. بعضی از درختان زیتون موجود در این شهر تاریخی، جزو دارائی های باستانی آن به شمار می فرایند.

سرزمین تونس در طول تاریخ عرصه به قدرت رسیدن و سقوط سلسله های مختلف بوده است. در تونس تکمیل پروژه های راه سازی معمولا سال ها طول می کشد و باور عموم معمولا آن را به فساد و سوءمدیریت مقام ها نسبت می دهد. اما به گفته کارشناسان تاریخ در تونس می گویند دلیل اصلی تغییر و تحول مدام در نقشه های راه سازی کشف آثار باستانی و بقایای تمدن های تاریخی در زیر خاک است.

مرمر و عمدتا سنگ آهک مصالح ساختمانی عمده دقه هستند و ستون های عظیم موجود در آمفی تئاتر و معابد آن هزاران سال است که در مقابل باد و باران مقاومت نموده اند. وجود سنگ آهک در مجاورت شهر و خاصیت جذب و نگهداری آب در آن علت بقای باغ های زیتون اطراف شهر است.

در حال حاضر پروژه های حفاری و بازسازی در دقه در جریان است و یونسکو گفته با آن که اطلاعات اندکی درباره تاریخ قبل از رومیان موجود است، اما کشفیات تازه در جریان حفاری ها از جمله تقویم و قطب نمای حک شده بر زمین سنگی میدان شهر، تصور قبلی درباره آن را متحول نموده است.

منبع: ایندیپندنت

منبع: فرادید