بینایی نوزاد؛ سیر تکامل بینایی و عوامل هشدار دهنده - مجله نایس پاتوق

خبرنگاران | سرویس مادر و کودک - هنگامی که نوزاد تازه متولد شده در کنار اعضای خانواده اش حضور می یابد، آن ها مداوما درصدد پی بردن به این هستند که بدانند نوزادشان تا چه حد آن ها را حس نموده و می شناسد؟ بعضی از انتظاراتی که ما در این سن از نوزاد داریم با توجه به سیر تکاملی و رشد او معقول نیست. این مساله خصوصا در ارتباط با بینایی نوزاد نمود پیدا می نماید، چون بخشی از تکامل بینایی نوزاد پس از تولد او اتفاق می افتد. بینایی نوزاد تازه متولد شده 60٪ افراد بالغ است و او اشیا را در هاله ای از سایه خاکستری، سیاه و سفید می بیند. اگر می خواهید او جسمی را ببیند باید آن را در فاصله 20 تا 25 سانتی متری صورتش قرار دهید. پس نمی توانید از او انتظار داشته باشید که از چهره شما تصور کاملی داشته باشد.

سیر تکامل بینایی نوزاد

اینکه بدانیم نوزاد در هر سنی به چه میزان توانایی در دیدن رسیده است به ما یاری می نماید انتظاراتمان را تنظیم نموده و در صورت احساس کردن عقب افتادگی نوزاد در هر مرحله برای پیشگیری از هر مسئله ای اقدام کنیم و پزشک را در جریان قرار دهیم.

نوزاد تازه متولد شده

مردمک های چشم نوزاد تازه متولد شده نسبت به نور واکنش نشان می دهد.

از بعد از تولد تا 3 ماهگی

نسبت به نور و حرکت واکنش نشان می دهد. به این معنی که وقتی او را از جهات مختلف در معرض تابش نور قرار می دهید روی خود را برمی گرداند یا احساس ناراحتی می نماید؛ و حرکت اجسام متحرک را تماشا می نماید. برای دریافت اشیا کوشش می نماید. در سن 3 ماهگی اگر شما انگشتتان را در فاصله 20 تا 25 سانتی متری از صورت کودک نگه دارید و تا 30 سانتی متری از هر طرف سر او آن را حرکت دهید، او باید بتواند انگشت شما را بطور کامل تعقیب کند یعنی چشمانش یک محدوده 180 درجه را طی کند.

بیشتر بخوانید: رشد ماه به ماه نوزاد؛ راهنمای کامل رشد نوزاد یک ماهه

4 تا 6 ماهگی

در این سن نوزاد هماهنگی میان دست و چشم هایش را تمرین می نماید. پس با انگشتان دستش به لمس اشیا می پردازد، با آن ها بازی می نماید و برای برداشتن اشیا دستش را دراز می نماید. او هنگامی که جسمی را در دست دارد، محکم نگهش می دارد. در سن 4 ماهگی بین چشمان نوزاد یک هماهنگی نسبی به وجود می آید، چون ماهیچه های چشم قوی تر شده اند. در سن 5 ماهگی کودک معمولا نسبت به دستانش علاقه نشان می دهد و اگر او را به پشت بخوابانید با دستانش بازی نموده و به حرکت انگشتانش نگاه می نماید. در سن 6 ماهگی برای سنجش بینایی نوزاد می توان یک جسم مورد علاقه او را در یک طرفش قرار داد به گونه ای که نوزاد نسبت به آن دید کاملا مستقیم نداشته باشد. نوزاد باید بتواند شرایط خود را برای بهتر دیدن آن جسم یا دریافتش تنظیم کند. مثلا با عقب و جلو کردن سر یا خم شدن.

7 تا 12 ماهگی

خودش به سمت اشیا مورد علاقه اش حرکت می نماید و برایشان دست دراز می نماید. در این سن می توان با نوزاد بازی دالی موشه را انجام داد، چون در حد این بازی توانا شده است. در سن یک سالگی برای سنجش بینایی نوزاد می توان یک جسم را با سرعت از مقابل صورت او عبور داد. تا ببینیم آیا کودک می تواند جسم را بدون چرخاندن سر فقط با چشم تعقیب کند؟

بیشتربخوانید:قدرت بینایی چشم نوزاد؛ از بدو تولد تا یکسالگی

زنگ خطر بینایی نوزاد

اگر کودک شما تا حدودی از مراحل فوق عقب ماند باز هم جای اغماض وجود دارد. اما اگر در خاتمه هر دوره مثلا کودک به تغییر نور واکنش نشان نداد، قادر به تمرکز بر اشیا پیرامونش نبود و یا به صورت شما نگاه نمی کرد آنگاه به یک پزشک مراجعه کنید.

البته بطور کل بهتر است معاینه پزشک برای نوزاد انجام گردد. او بیرون چشم نوزاد مانند پلک و تخم چشم را آنالیز می نماید و ترشحات، عفونت، حساسیت، بیماری و انسداد غدد اشک را آنالیز می نماید. همچنین مساوی بودن سایز، گردی و واکنش مردمک چشم در برابر نور را آنالیز می نماید. بعلاوه موقعیت پلک، مژه و چشم نوزاد را آنالیز می نماید تا از افتاده نبودن پلک مطمئن گردد.

پزشک تحرک چشم نوزاد را با استفاده از تمرکز چشم بر روی یک جسم و دنبال کردن حرکت آن آنالیز می نماید. او این آزمایش را برای هر دو چشم انجام می دهد. نوزاد باید در سن دو یا سه ماهگی حرکات را دنبال کند.

برای آنالیز بینایی نوزاد، پزشک دنبال کردن یک جسم با یک چشم و ادامه آن با چشم دیگر توسط نوزاد را آزمایش می نماید. اگر نوزاد جسم را با یک چشم دنبال کند، ولی نتواند با چشم دیگر ادامه دهد، نشان دهنده ضعیف بودن چشم دوم است.

بهرحال شما بهتر است تا سه ماهگی برای معاینه به پزشک مراجعه کنید، مخصوصا اگر در خانواده سابقه تنبلی چشم و انحراف چشم وجود دارد. در خصوص حرف نزدن نوزاد در این سن نگران نباشید، چون برای چشم مبتلا به انحراف یا کاهش دید، مداوای به موقع برای حصول نتیجه بهتر ضروری است و حتی نوزادانی که نمی توانند صحبت نمایند نیز می توانند معاینه شوند.

اگرچه بعضی مسائل بینایی طبیعی هستند (به عنوان مثال، انحراف چشم کودک تا سن 6 ماهگی یک امر طبیعی است)؛ مسائل غیرطبیعی حتما باید نزد پزشک آنالیز شوند. ممکن است یکی از چشم های نوزاد در بدو تولد با چشم دیگرش متفاوت باشد، اما پزشکان معتقد باشند که این مسئله یک امر طبیعی است. با این حال، ممکن است او را نزد یک چشم پزشک اطفال ببرید و متوجه شوید که او آب مروارید مادرزادی دارد.

با توجه به یافته های برنامه بهداشت عمومی نوزادان (InfantSEE) پزشکان اطفال موظفند خدمات غربالگری چشم را در سطوح پایه ارائه نمایند تا هرگونه اختلال در شرایط بینایی نوزادان تشخیص داده گردد. ارزیابی کامل چشم توسط اپتومتر نیز به تشخیص هرچه دقیق تر شرایط بینایی نوزاد یاری می نماید. (اپتومترها پزشک نیستند. آن ها برای آنالیز چشم و تشخیص بیماری ها و درمان آن با عینک یا روش های درمانی آموزش دیده اند، همچنین می توانند قرص نیز تجویز نمایند.) بر اساس این برنامه، توصیه می گردد که اولین قرار دیدار کودک را با چشم پزشک در خاتمه 6 ماهگی تنظیم کنید. البته بطور کل چکاب بینایی و تست بینایی سنجی باید بطور منظم انجام گردد. مطالعات نشان می دهد زمان آنالیز مطلوب چشم شامل شش ماهگی، سه سالگی، پیش از اول دبستان و پس از آن هر دو سال یک بار می باشد.

نگرانی های شما در خصوص کودکتان کاملا قابل درک است مخصوصا اگر فرزند اولتان باشد. بهتر است متعادل پیش بروید یعنی نه به خودتان استرس بی مورد بدهید نه کاملا بی خیال طی کنید. سعی کنید در هر مرحله از مشورت پزشک بهره مند شوید. همینطور اگر تجربه ای در این زمینه دارید آن را با ما در بخش نظرات، در میان بگذارید.

منبع: setare.com